W piątkowe popołudnie 18 stycznia, odbył się w Szydłowcu pierwszy etap trzydniowych obchodów 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego. Honorowy patronat nad centralnymi obchodami objął prezydent Polski Bronisław Komorowski.

Uroczystości były kontynuowane w Suchedniowie i w Bodzentynie, a w niedzielę 20 stycznia, zwieńczyły je patriotyczno-religijne manifestacje w Wąchocku.

W 1863 roku w Wąchocku mieściła się kwatera główna pułkownika Mariana Langiewicza, naczelnika wojska województwa sandomierskiego, a w klasztorze cysterskim w tym mieście obozowały oddziały powstańcze. Przy mogile powstańców styczniowych został odsłonięty pomnik generała Langiewicza.

Mszę świętą w intencji powstańców i Ojczyzny koncelebrowali wikariusz biskupi ks. infułat Stanisław Pindera, dziekan szydłowiecki ks. kanonik Adam Radzimirski i kapelan strzelców ks. Daniel Struczyk.

 W kazaniu ks. A. Radzimirski, przywołując nauczanie pasterskie Prymasa Tysiąclecia ks. kardynała Stefana Wyszyńskiego, podkreślił znaczenie ofiary powstańczej, zrywu tak obficie zroszonego krwią dla zachowania tożsamości narodowej.

Po Mszy świętej władze miasta i powiatu oraz parlamentarzyści i kombatanci złożyli wiązanki kwiatów przy grobie wieloletniego proboszcza szydłowieckiego ks. Aleksandra Malanowicza (1816–1893). Ten kapłan-patriota, dziekan dekanatu szydłowieckiego, był jednym z przywódców ruchu powstańczego w guberni radomskiej. W konsekwencji tego został aresztowany, pozbawiony stanowiska kościelnego, pobity i uwięziony w twierdzy w Dęblinie, a majątek kościelny został przez zaborcę skonfiskowany.   Pod pomnikiem Bohaterów Powstania Styczniowego w Szydłowcu
Marek Sokołowski

Wiązanki kwiatów złożone zostały także, przy asyście strzelców Związku Strzeleckiego i werblisty, na mogile powstańczej oraz przy upamiętniającej powstanie styczniowe figurce na skrzyżowaniu ulic Sowińskiego i Narutowicza.

Obchody kontynuowano na szydłowieckim Zamku, gdzie zgromadzili się licznie strzelcy uczestniczący w marszu Szlakiem Langiewicza z Szydłowca do Wąchocka oraz szlakiem powstańców z Suchedniowa przez Bodzentyn do Wąchocka. Sala kinowa nie mogła pomieścić wszystkich chętnych, więc tylko nieliczni mogli wziąć udział w tej uroczystości, której zwieńczeniem było przedstawienie pod tytułem „Pamiętaj i żyj” w wykonaniu grupy teatralnej „U Radziwiłła”.

Wcześniej odczytano listy od Prezydenta Bronisława Komorowskiego, Marszałek Sejmu Ewy Kopacz oraz  Lucjana Muszyńskiego, członka Związku Strzeleckiego i pełnomocnika prezydenta Łodzi.

W Szydłowcu po raz pierwszy od lat trzydziestych XX wieku obchody zorganizowano z inicjatywy Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Szydłowca 23 stycznia 2004 roku. Wtedy to po nabożeństwie po raz pierwszy uroczyście złożono kwiaty na powstańczej mogile, a w ówczesnym Szydłowieckim Ośrodku Kultury prezentowana była wystawa historyczna upamiętniająca powstanie styczniowe i odbyła się sesja popularnonaukowa.

Zakończenie Centralnych Obchodów 150. Rocznicy Wybuchu Powstania Styczniowego w Wąchocku

Zbiórka uczestników uroczystości odbyła się przed Domem Langiewicza, gdzie podczas powstania mieścił się sztab dowódcy. Tablicę pamiątkową odsłonił Zdzisław Kurzyński z Kancelarii Prezydenta. Umieszczono ją na ścianie tak zwanego dworku Langiewicza. Takie same tablice zostały odsłonięte wcześniej we wszystkich czterech miastach, w których miały miejsce trzydniowe obchody.

Odsłonięcie pomnika generała Mariana Langiewicza było kulminacyjnym punktem trzydniowych uroczystości, które połączyły Szydłowiec, Suchedniów, Bodzentyn i Wąchock, województwo mazowieckie i świętokrzyskie, w uczczeniu walki powstańców styczniowych. Mieli oni godną pamięci pokoleń determinację i odwagę do zbrojnego przeciwstawienia się zaborczej potędze carskiej Rosji. Uchwałę Senatu RP ustanawiającą rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego odczytała senator Beata Gosiewska.

Z kolei poseł Krzysztof Lipiec odczytał list prezesa Prawa i Sprawiedliwości Jarosława Kaczyńskiego.   Uroczystości patriotyczne w Szydłowcu
Marek Sokołowski

Odsłonięcia pomnika dokonali wspólnie: wicemarszałek Sejmu Marek Kuchciński, Teresa Heda-Snopkiewicz – córka generała Antoniego Hedy-Szarego, pierwszego inicjatora budowy pomnika, Andrzej Karykowski – przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Pomnika w Wąchocku oraz parlamentarzyści obecni na uroczystości: senator Beata Gosiewska, Maria Zuba, Andrzej Bętkowski i Krzysztof Lipiec. Poświęcenia pomnika dokonał opat klasztoru cystersów w Wąchocku ojciec Eustachy Augustyn. On też przewodniczył uroczystej Mszy świętej koncelebrowanej, w której liczny udział wzięli uczestnicy trzydniowych obchodów, a także mieszkańcy Wąchocka oraz zaproszeni goście.

W uroczystości asystę honorową sprawowała Kompania Honorowa 42. Bazy Lotniczej w Radomiu, grała orkiestra dęta, także z tej jednostki. Licznie udział wzięli przedstawiciele środowisk kombatanckich i strzeleckich, leśnicy i policjanci.

Obecne były władze Wąchocka, Szydłowca, Bodzentyna i Suchedniowa, władze powiatów starachowickiego i skarżyskiego, władze miasta Skarżysko-Kamienna. Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej reprezentował Zdzisław Kurzyński z Kancelarii Prezydenta. Byli obecni wicewojewoda Grzegorz Dziubek i wicemarszałek województwa Jan Maćkowiak. Z Krotoszyna (Wielkopolskie) przybył Ryszard Czauszke – zastępca burmistrza. Krotoszyn to miasto, w którym urodził się Marian Langiewicz. Wcześniej na Polanie Langiewicza, pod Wykusem, zgromadziło się kilkadziesiąt osób z całej Polski na historycznej prelekcji o powstaniu styczniowym, połączonej z harcerskim ogniskiem.