Rocznica bitwy pod wsią Barak

Krystyna Piotrowska Krystyna Piotrowska

publikacja 14.09.2022 20:00

Przedstawiciele Straży Granicznej, szydłowieccy samorządowcy oraz uczniowie i nauczyciele Zespołu Szkół im. KOP w Szydłowcu uczcili pamięć bohaterskich żołnierzy walczących we wrześniu 1939 roku.

Pod pomnikiem poległych żołnierzy na cmentarzu parafialnym w Szydłowcu delegacje złożyły kwiaty. Pod pomnikiem poległych żołnierzy na cmentarzu parafialnym w Szydłowcu delegacje złożyły kwiaty.
Archiwum Marka Sokołowskiego

Uroczystości upamiętniające 83. rocznicę bitwy pod Barakiem odbyły się w Szydłowcu.

- Bitwa pod Barakiem, stoczona w ramach Kampanii Polskiej Polski 1939 roku przez rezerwową 36 Dywizję Piechoty, mającą w składzie 163 i 165 pułk piechoty rez., szwadron kawalerii oraz inne pomniejsze pododdziały dywizyjne, w tym baterię dział 75 mm, z niemieckimi pododdziałami zmotoryzowanymi z 2 Dywizji Lekkiej. Polscy żołnierze walczący od kilku dni z oddziałami niemieckiego agresora na Ziemi Koneckiej, w trakcie odwrotu w kierunku Wisły zostali zaatakowani 8 września, w rejonie Szydłowca pod wsią Barak, przez siły niemieckie, które weszły na ich tyły. W związku z tym musieli przebijać się przez nieprzyjaciela. Szczególną bitnością wsławił się 163 pp rez., którego dowódcą był ppłk Przemysław Nakoniecznikoff. Siły polskie przebiły się na wschodnią stronę szosy Warszawa-Kraków i skierowały ku Wiśle, zadając nieprzyjacielowi znaczne straty w ludziach i sprzęcie. Na szydłowieckim cmentarzu spoczywa 128 poległych w obronie ojczyzny żołnierzy, jeden zaś na żydowskim kirkucie w Szydłowcu – przypomina Marek Sokołowski z Szydłowca.

7 września o godz. 16.15 rocznicowe uroczystości rozpoczęły się zbiórką uczestników przy pomniku Tadeusza Kościuszki. Wiązankę muzycznych utworów zaprezentowała Orkiestra Morskiego Oddziału Straży Granicznej. Następnie poczty sztandarowe, kompania reprezentacyjna Straży Granicznej, Orkiestra Morskiego Oddziału SG, delegacje i inni uczestnicy obchodów, w tym młodzież z Zespołu Szkół im. KOP w Szydłowcu, przeszli do kościoła pw. św. Zygmunta. Mszy św. przewodniczył ks. kmdr. ppor. Ryszarda Preusa. Modlono się w intencji poległych żołnierzy Wojska Polskiego i Korpusu Ochrony Pogranicza. W koncelebrze uczestniczyli ks. płk SG Zbigniew Kępa, dziekan katolickiego dekanatu Straży Granicznej, ks. kan. Marek Kucharski, proboszcz szydłowieckiej parafii, i ks. Arkadiusz Bieniek, proboszcz parafii pw. św. Mikołaja w Wysokiej.

W czasie kazania ks. płk Kępa mówił: - Tą Mszą św. rozpoczynamy cykl wydarzeń upamiętniających polskich żołnierzy, którzy 8 września 1939 r. walczyli pod Barakiem, nieopodal Szydłowca. Wielu z nich zginęło. Ich ciała zostały pozbierane z pól bitewnych i pochowane na cmentarzu w Szydłowcu. Chwała tym, którzy spełnili taki miłosierny czyn wobec zmarłych.Kończąc homilię ks. płk SG Z. Kępa powiedział: - Za chwilę staniemy na szydłowieckim cmentarzu nad grobami polskich żołnierzy. Stracili swoje życie - ale dla nas i ufamy, że w oczach Bożych są błogosławionymi. Dla ojczyzny stali się bowiem ubogimi. Dla niej zostawili wszystko co mieli. Opuścili nawet najbliższych. Byli głodnymi i spragnionymi - nie tylko doczesnego chleba, ale sprawiedliwości i poszanowania ludzkiej godności. Płakali, bo widzieli ogrom bezsensownego zniszczenia i śmierci. Byli znienawidzeni przez wroga, odrzuceni i znieważeni, bo bronili największych wartości, tych wartości, które wypisane są na wojskowych sztandarach: Bóg - Honor - Ojczyzna,

- Po zakończeniu Mszy św. uczestnicy rocznicowych uroczystości przeszli na cmentarz parafialny, gdzie przy kwaterach wojskowych odbył się apel pamięci, przygotowany przez nauczycieli i uczniów Zespołu Szkół im Korpusu Ochrony Pogranicza w Szydłowcu. Modlitwę nad żołnierskim mogiłami poprowadził ks. płk. SG Zbigniew Kępa. Apel pamięci zakończył się salwą honorową kompanii reprezentacyjnej, po czym nastąpiło złożenie kwiatów przed pomnikiem. Wiązanki kwiatów przy „Pomniku Żołnierzom Poległym w Obronie 1939-1944” ufundowanym przez byłych żołnierzy Armii Krajowej, złożyły delegacje: Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej z komendantem gen. bryg. SG Robertem Baganem, szydłowieckich władz samorządowych ze starostą Włodzimierzem Górlickim i burmistrzem Arturem Ludwem, służb mundurowych, rodziny poległego por. Józefa Kopytka, Stowarzyszenia Weteranów Polskich Formacji Granicznych i innych stowarzyszeń, partii politycznych i organizacji – wylicza M. Sokołowski.

 8 września obchody kontynuowano z ceremoniałem wojskowym przed pomnikiem „Żołnierzy Września 1939” ustawionym w miejscu bitwy. Odśpiewano Hymn Państwowy, a delegacje złożyły biało-czerwone wiązanki kwiatów. Następnie uczestnicy uroczystości wysłuchali koncertu w wykonaniu Orkiestry Morskiego Oddziału Straży Granicznej. Obchody rocznicowe kontynuowano na placu Apelowym Zespołu Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza. Modlitwę za poległych żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej II RP odmówił ks. kmdr ppor. R. Preus. Pod pomnikiem „Ku chwale żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza - Obrońców Polskich Granic 1924 -1939” złożono kwiaty. Zespól szkół 15 lat temu przyjął imię Korpusu Ochrony Pogranicza i patronat Nadwiślańskiego Oddziału Stróży Granicznej. Patronat nad uroczystością 83. rocznicy Bitwy pod Brakiem objęli: Biskup Polowy Wojska Polskiego ks. bp dr Wiesław Lechowicz i Komendant Główny Straży Granicznej gen. dyw. SG Tomasz Praga.