80. rocznica likwidacji getta w Białobrzegach

Paweł Tarski

publikacja 23.11.2022 14:05

Obchodom przyświecało hasło: "Oni tu byli". Rocznicowe uroczystości odbyły się w miejscowym kościele parafialnym.

Ofiary okrucieństwa Niemców upamiętnia ks. Artur Hejda. Ofiary okrucieństwa Niemców upamiętnia ks. Artur Hejda.
ks. Zbigniew Niemirski /Foto Gość

Na ich zakończenie uczestnicy przeszli przed miejsce pamięci, zorganizowane w białobrzeskiej świątyni. Tutaj, dla upamiętnienia zamordowanych, tradycją żydowska, złożono kamienie, a tradycją chrześcijańską, zapalono znicze. Złożono również kwiaty. Nad całością obchodów 80. rocznicy likwidacji getta czuwał proboszcz ks. kan. Artur Hejda, historyk Kościoła. Wcześniej był koncert i sprawowana była Msza św.

Po zajęciu Białobrzegów Niemcy zmusili Żydów do niewolniczej pracy w lokalnych majątkach i Zakładach Energetycznych Okręgu Radomsko-Kieleckiego, pracujących na rzecz III Rzeszy. Getto utworzono w kwietniu lub maju 1941 roku. Po jego zorganizowaniu Niemcy zaczęli przywozić Żydów z okolicznych miejscowości. W styczniu 1942 roku getto zostało zamknięte. Wprowadzony został zakaz opuszczania przez Żydów jego terenu. We wrześniu lub październiku 1942 roku Niemcy zaczęli likwidować getto. Żandarmeria z pomocą granatowej policji i kolaborantów ukraińskich zgromadziła Żydów na centralnym placu getta (obecnie znajduje tu się hala sportowa). Zamordowano wszystkich pacjentów szpitala epidemiologicznego, jak również wielu starców, chorych i dzieci. Zwłoki pogrzebano na cmentarzu. Ze zgromadzonych osób na placu Niemcy oddzielili zdrowych mężczyzn, resztę ludności żydowskiej skierowano pieszo w kierunku stacji kolejowej w Dobieszynie. W trakcie marszu na tę stację eskorta niemiecka znęcała się nad tymi, którzy nie byli w stanie iść lub opóźniali marsz. Wiele osób zostało zamordowanych. Po dotarciu do Dobieszyna, Żydzi zostali załadowani do wagonów bydlęcych i wywiezieni do obozu zagłady w Treblince, gdzie wszyscy ponieśli śmierć w komorach gazowych.

Obchody rocznicowe rozpoczął koncert muzyki żydowskiej. Wystąpiło Trio Cantabile w składzie: Barbara Brzozowska - śpiew, Maksymilian Wosk - skrzypce i Rudolf Steiner - fortepian.

Potem sprawowana była Msza św. Obecny był sztandar szkoły podstawowej w Suchej, im. Janusza Korczaka. Kazanie, odwołujące się do dziedzictwa religii Starego Testamentu, przejętego przez chrześcijaństwo, wygłosił radomski biblista ks. Zbigniew Niemirski.