Dni Odrzywołu i powstańcza rekonstrukcja

ks. Zbigniew Niemirski ks. Zbigniew Niemirski

publikacja 14.07.2023 13:04

Bitwa pod Ossą koło Odrzywołu to mało znana batalia z okresu powstania styczniowego. Co ważne - wygrana.

Pokaz walk powstańców styczniowych. Pokaz walk powstańców styczniowych.
Starostwo Powiatowe Przysucha

Rozegrała się 160 lat temu. Powstańcy walczyli w widłach rzek Drzewiczki i Pilicy, a przede wszystkim pod Ossą, wioską koło Odrzywołu. Pułk „Dzieci Warszawy” pod dowództwem mjr. Ludwika Żychlińskiego i miejscowy pułk pod dowództwem Władysława Grabowskiego starł się z oddziałami rosyjskimi. Zginęło i zmarło potem od ran około 80-100 powstańców, w tym w Drzewicy, Stanisławowie - Królówce i w okolicznych lasach. Niektórzy z nich zostali pochowani na cmentarzu w Ossie, który istnieje do dzisiaj i jest miejscem patriotycznych obchodów.

Starcie zbrojne rozpoczęło się 10 lipca 1863 roku od wykrycia oddziału „Dzieci Warszawy”, który w rejonie Ossy ćwiczył musztrę. Do ataku ruszył rosyjski oddział prowadzony przez mjr. Szukalskiego. Rozgorzała zacięta walka, którą tak opisał Żychliński: „Stoczyłem szczęśliwą bitwę pod wsią Ossą w powiecie opoczyńskim. Nieprzyjaciela mającego dwie i pół roty piechoty i 100 kozaków zmusiłem do odwrotu. Otrzymałem plac boju, na którym znalazłem 28 moskiewskich trupów; do niewoli wziąłem 5, między innymi 1 oficera. Sam mam 4 zabitych i 16 rannych. Młody, bo zaledwie czterodniowy, mój żołnierz bił się dzielnie”.

Po zwycięstwie pod Ossą Ludwik Żychliński został mianowany pułkownikiem. Wycofał się z oddziałem w okolice Nowego Miasta. Walczył potem pod Lubochnią koło Tomaszowa Mazowieckiego. Wskutek zdrady został pojmany przez władze rosyjskie i zesłany na Sybir. Do kraju wrócił w 1868 roku. Osiadł w Galicji. Zmarł w 1891 roku.

Obchody 160. rocznicy bitwy pod Ossą odbyły się w ramach Dni Odrzywołu. Była Msza św. w kaplicy podworskiej w Ossie. Przewodniczył ks. kan. Adam Łukiewicz, proboszcz parafii Odrzywół, a koncelebrował ks. Marek Kozera, rodak odrzywolski, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Sandomierzu. Uczestniczyli w niej przedstawiciele parlamentu RP, lokalnych władz powiatowych i gminnych oraz służb mundurowych, w tym wojska, policji i strażaków. Po Eucharystii odbył się przemarsz na powstańczy cmentarz, gdzie złożono wiązanki kwiatów.

Druga część obchodów odbywała się w Odrzywole. Wystąpiły zespoły Szlager Bend ze Lwowa, Playboys i Przepióreczka. Przygotowano piknik militarny. Na miejscowym stadionie odbyły się zawody strażackie, w meczu piłkarskim stanęli naprzeciw zawodnicy KS Blask Odrzywół i Team Artystów Polskich. Tutaj także miała miejsce rekonstrukcja bitwy pod Ossą.