Wotum wdzięczności za Konstytucję 3 maja

Jak przypomina ks. Rafał Piekarski, historyk Kościoła: - Małachowscy wywodzą się z Ziemi Łęczyckiej. To jeden ze znanych polskich rodów, najpierw szlacheckich, a potem magnackich, mający zwłaszcza od XVII i XVIII w. większe posiadłości w centralnej części Polski, w tym na terenie obecnej diecezji radomskiej znajdziemy: Borkowice, Niekłań, Końskie, Białaczów i pobliskie Petrykozy. Ten ród wniósł wiele do historii Polski pod względem politycznym i kulturalnym. Stanisław Małachowski, herbu Nałęcz, hrabia na Końskich i Białaczowie, obok Ignacego Potockiego i ks. Hugona Kołłątaja, był jednym z głównych twórców Konstytucji 3 maja. Podczas Sejmu Czteroletniego działał w stronnictwie patriotycznym, a potem jednoznacznie sprzeciwiał się konfederacji targowickiej. Kościół w Petrykozach ufundował jako wotum wdzięczności Panu Bogu za uchwalenie Konstytucji 3 maja.

W 1913 roku ks. Jan Wiśniewski, historyk i regionalista, prezentując w swym opisie dekanatu opoczyńskiego parafię Petrykozy, podkreślał, że to bardzo stara parafia. „Wieś Petrykozy dawniej Potrukozy lub Petrukoszy należała do Stanisława Potrukoskiego, herbu Odrowąż, miały kościół, który początkami ponoć sięgał XIII w.” - napisał. Bazując na współczesnych badaniach takiego datowania nie podziela ks. Michał Krawczyk, historyk sztuki, diecezjalny konserwator zabytków. - Parafię w Petrykozach erygowano w XV wieku. Pierwotnie istniał kościół drewniany fundacji Petrykowskich herbu Odrowąż, który spłonął w 1770 roku, kiedy proboszczem był ks. J. Rychlicki. Pożar pochłonął także pochodzący z 1400 roku gotycki krucyfiks. Obecny kościół został zbudowany w latach 1791-1795, z fundacji marszałka Sejmu Wielkiego Stanisława Małachowskiego, jako wotum za uchwalenie Konstytucji 3 maja. Świątynię zaprojektował nadworny architekt króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Jan Chrystian Kamsetzer. Kościół dedykował w 1897 r. bp Antoni Ksawery Sotkiewicz. Kościołowi patronują: św. Dorota i Aniołowie Stróżowie - mówi ks. Krawczyk.

Wybór Jana Chrystiana Kamsetzera nie był przypadkowy. Marszałek chciał, by takie wotum zaprojektował ktoś wybitny. - Jan Chrystian Kamsetzer, pochodzenia niemieckiego, był architektem i dekoratorem wnętrz, a zarazem czołowym przedstawicielem klasycyzmu w Polsce. Urodził się w Dreźnie, a zmarł w Warszawie, krótko po ukończeniu budowy kościoła w Petrykozach. To była jedna z ostatnich jego prac. A miał na swym koncie takie prace jak np.: Pałac na wyspie w warszawskich Łazienkach,  pałace Tyszkiewiczów i Raczyńskich w Warszawie, czy sarkofag króla Jana III Sobieskiego w krypcie św. Leonarda w katedrze na Wawelu w Krakowie. Był nie tylko artystą. W powstaniu kościuszkowskim dowodził kompanią w randze kapitana - mówi ks. Piekarski.

Więcej w wydaniu papierowym "Gościa Radomskiego AVE" nr 17 na 2 maja br.

  Świątynia urzeka wewnątrz pięknem polichromii.
ks. Zbigniew Niemirski /Foto Gość