Nowy numer 13/2024 Archiwum

Lira korbowa - instrument romantycznego mitu

Projekt pod tym tytułem realizowany jest przez Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu.

To rozległy projekt wystawienniczo-artystyczno-naukowy z dofinansowaniem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego. Lira korbowa jest unikatowym instrumentem średniowiecznej pochodzenia średniowiecznego. Należy do grupy tzw. chordofonów smyczkowych. Odegrał wyjątkową rolę w przestrzeni społecznej i artystycznej na ziemiach polskich w XIX i XX w.

Swoista mityzacja liry korbowej, wynikająca z wysokiego statusu lirnika w społeczeństwach tradycyjnych tego czasu i praktyk muzycznych z nim związanych, pozwoliła temu instrumentowi odegrać, poza muzyczną, także ważną rolę społeczną, a przez to artystyczną i literacką. Instrument w sposób szczególny wpisał się w polską tradycję. Najdłużej przetrwał w praktyce wykonawczej na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej.

Symbolem kresowych lirników stał się legendarny wieszcz Kozak - Wernyhora, który w czasie buntów kozackich działał na rzecz ukraińsko-polskiego pojednania. Przez lud ukraiński traktowany jest jako wieszcz i poeta. W świadomości Polaków utrwalił się głównie jako autor przepowiedni przyszłego odrodzenia Rzeczpospolitej w jej dawnych granicach.

Osią projektu "Lira - korbowa instrument romantycznego mitu" jest wystawa czasowa, która prezentować będzie 25 najcenniejszych lir korbowych znajdujących się w polskich zbiorach, a także przedstawienia tego instrumentu w grafice, malarstwie i fotografiach archiwalnych.

Wystawa realizowana będzie we współpracy z instytucjami z całego kraju m.in.: Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Narodowym w Lublinie, Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Muzeum im. J. Dunin-Borkowskiego w Krośniewicach, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, Muzeum Ziemi Bieckiej, Muzeum-Skansenem Kurpiowskim im. Adama Chętnika w Nowogrodzie, Biblioteką Jagiellońską w Krakowie, Biblioteką Narodową w Warszawie, Narodowym Archiwum Cyfrowym w Warszawie.

W ramach projektu zorganizowany zostanie cykl koncertów, ukazujących ten instrument w perspektywie etnicznej, jako inspiratora różnych gatunków i stylów muzycznych. Przeprowadzone zostaną warsztaty budowy lir oraz gry przy ich akompaniamencie. Odbędzie się także wydarzenie plenerowe "Ballady dziadowskie" - happening z dziadem-lirnikiem grającym pod kościołem w Szydłowcu, będące odtworzeniem najbardziej typowej dla polskiej kultury kresowej XIX/XX wieku sytuacji wykonawczej z udziałem liry korbowej.

Patronem medialnym jest "Gość Niedzielny".

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Zapisane na później

Pobieranie listy