Urodził się 19 czerwca 1963 r. w Nowym Mieście nad Pilicą. Pochodził z Kadzi, parafia św. Macieja w Klwowie. Święcenia kapłańskie przyjął z rąk bp. Edwarda Materskiego 20 maja 1989 roku. Po studiach doktoranckich i obronie doktoratu z zakresu socjologii został zatrudniony w Katedrze Filozofii Społecznej Instytutu Socjologii KUL. Habilitację uzyskał z zakresu socjologii (specjalność: socjologia wartości). W 2007 r. został kierownikiem Katedry Socjologii Ruchów Społecznych, a od czerwca 2008 r. Katedry Socjologii Makrostruktur i Ruchów Społecznych.

Był członkiem Towarzystwa Naukowego KUL, laureatem wielu nagród, m.in: Fundacji im. Reinholda Schneidera (Hamburg), Fundacji im. Marii Księżopolskiej-Strzeszewskiej, a także trzykrotnie Rektora KUL, w tym I stopnia za oryginalne i twórcze osiągnięcia naukowe.

Zainicjował, a także był redaktorem naczelnym serii wydawniczej "Studia nad wartościami. Perspektywa socjologii makrostruktur i ruchów społecznych". Współorganizował także międzynarodowe i ogólnopolskie konferencje naukowe z cyklu: "Studia nad wiedzą" oraz był współredaktorem serii wydawniczej pod tym samym tytułem.

W 2016 został powołany przez premier Beatę Szydło w skład Rady Centrum Badania Opinii Społecznej. W 2018 r. na to samo stanowisko, na drugą kadencję, został powołany przez premiera Mateusza Morawieckiego.    

Ks. dr hab. Jan Szymczyk był autorem pięciu książek, trzy prace powstały pod jego redakcją. Był również współredaktorem wielu książek i artykułów naukowych. Sam był autorem ponad 80 artykułów naukowych i popularnonaukowych.

Gdy będą znane informacje o uroczystościach pogrzebowych, podamy informację.

Wieczny odpoczynek racz mu dać, Panie!