Krzyżami Wolności i Solidarności są honorowani zasłużeni działacze opozycji antykomunistycznej z lat 1976–1989. Odznaczenia państwowe, nadane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę, wręczył dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej .

– Dane jest nam dziś uczestniczyć w uroczystości uhonorowania działaczy opozycji antykomunistycznej z lat 1976–1989. To wydarzenie, o którym możemy powiedzieć, że jest wyrazem pamięci państwa polskiego wobec tych, którzy przed laty podjęli walkę z systemem komunistycznym i bardzo często ponosili za nią osobiste konsekwencje – mówił K. Szwagrzyk.

Odznaczenie dla ojca Huberta Czumy odebrał jego brat Andrzej. Mówił, że jest ono wielkim zaszczytem i wyrazem uznania dla świętej pamięci brata Huberta – człowieka, który z oddaniem i poświęceniem służył innym. – Niósł pomoc tym, którzy w czasach komunistycznego zniewolenia byli prześladowani, którym odbierano godność i wolność. Wiedział, że jego wsparcie jest potrzebne – i nigdy nie zawahał się go udzielić – powiedział A. Czuma.

W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, Wojska Polskiego, służb mundurowych, duchowieństwa oraz reprezentanci stowarzyszeń zrzeszających osoby represjonowane w okresie PRL. Uroczystość uświetnił występ uczniów Zespołu Szkół Muzycznych im. Oskara Kolberga w Radomiu,

O. Hubert Czuma w latach 1980-1989 współpracował z radomską „Solidarnością”. Organizował Msze św. za Ojczyznę w kościele pw. Świętej Trójcy w Radomiu. Opiekował się prześladowanymi, wspierał finansowo działalność wydawniczą i kolportaż podziemnych publikacji. Jako delegat biskupa Edwarda Materskiego brał udział w procesie uczestników oskarżanych za zaangażowanie w wydarzenia Radomskiego Czerwca’76 oraz w kolejną rocznicę tych wydarzeń (1988). Należał do inicjatorów i twórców Komitetu Obywatelskiego Ziemi Radomskiej. Zabiegał o wyjaśnienie okoliczności męczeńskiej śmierci ks. Romana Kotlarza. Był Diecezjalnym Duszpasterzem Ludzi Pracy. Posługiwał także jako kapelan w radomskim więzieniu. 

Elżbieta Deszczyńska w czasie protestu w czerwcu 1976 roku została zatrzymana przez tajniaków. Trafiła do piwnicy komendy milicji przy ulicy Kilińskiego. Po dwóch dniach, bez przesłuchania i postawienia zarzutów, zwolniono ją. Jednak po kilku dniach do jej domu przyjechała milicja i trafiła do więzienia na dłużej. Siedziała w więzieniu w warszawskiej Białołęce do 31 lipca. Zwolniono ją z pracy, a przez kolejne pięć lat nie mogła znaleźć zatrudnienia.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku, podczas obchodów 35. rocznicy protestów robotniczych w Radomiu.

Odznaczenie to, wzorowane na Krzyżu Niepodległości z okresu II Rzeczypospolitej, nadawane jest przez Prezydenta RP – na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – działaczom opozycji niepodległościowej za zasługi w walce z komunistycznym reżimem, podejmowane w imię wolności, poszanowania praw człowieka oraz odzyskania przez Polskę suwerenności.