Ojciec Grzegorz Filipiuk OFMCap, przewodniczący Federacji Bibliotek Kościelnych "Fides", jest przekonany, że sztuczna inteligencja nie będzie zagrożeniem dla bibliotekarzy. – Nie wyobrażam sobie takiej sytuacji, że w bibliotece nie byłoby książek, bo nawet jeśli one będą w wersji cyfrowej, to dalej będą książkami – ucina wszelkie spekulacje zakonnik. Dodał, że obecnie zbiory internetowe są przeszukiwane przez sztuczną inteligencję. – Trwa już formatowane w postaci pewnych szablonów, schematów, programów. Będzie można tworzyć coś, co już będzie w tej bazie danych w sieci. A sztuczna inteligencja oczywiście tylko to wykorzysta. Nie tylko mówimy o możliwościach sztucznej inteligencji, ale też o pewnych wyzwaniach, czyli w jaki sposób ją wykorzystać, żeby nie stracić twórczości własnej – powiedział o. Filipiuk. 

Ks. dr Piotr Tylec, zastępca przewodniczącego FBK, dodaje, że cały obszar związany ze sztuczną inteligencją, jej wykorzystaniu w codzienności, jest tak naprawdę w początkowej fazie. – Będzie można ją coraz bardziej wykorzystywać w bibliotece. Czynnik ludzki nie zostanie pominięty w tym procesie, bo ktoś będzie musiał wprowadzać podstawowe dane dotyczące książki. Mam na myśli współczesne opracowania, bo jeśli chodzi o starodruki, rękopisy, które są przechowywane w zbiorach kościelnych, tutaj raczej jeszcze na razie, ten czynnik ludzki jest niezbędny. Natomiast w książkach współczesnych, coraz większe wykorzystanie sztucznej inteligencji będzie. Jeżeli będziemy mieli cyfrową wersję książki, a teraz dobrze wiemy, że każda książka zanim zostanie wydrukowana, musi mieć swoją wersję cyfrową. Zresztą bardzo często wydawnictwa już rezygnują nawet z tej wersji drukowanej, tylko pozostają w wersji cyfrowej – mówi ks. Tylec.

– Czy praca bibliotekarzy jest zagrożona? Sztuczna inteligencja i komputery nas nie zastąpią. Wiemy, że w tym obszarze są ogromne możliwości. Na przykład w odczytywaniu tekstów średniowiecznych. Sztuczna inteligencja może to zrobić za człowieka. Jest to wielka pomoc i szansa dla nauki. Natomiast pozostaje pytanie, na ile sztuczna inteligencja wyprze człowieka? Osobiście uważam, że można tylko wzmocnić kreatywność człowieka na polu nauki – dodał ks. Tylec.

Dr Michał Kalisz z Katedry Podstaw Informatyki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedział, że sztuczna inteligencja w bibliotece to przede wszystkim technologia, która może w pewien sposób ułatwiać pracę bibliotekarzom. – Na pewno nie mówimy na tym etapie o zastępowaniu bibliotekarzy, bo to są ludzie, którzy będą cały czas bardzo potrzebni. Natomiast technologia sztucznej inteligencji może ułatwić im pracę. To przede wszystkim kwestia wyszukiwania różnych informacji. Sztuczna inteligencja doskonale sobie z tym radzi. Mamy różne wyszukiwarki oparte o sztuczną inteligencję, wyszukujące w sposób semantyczny, więc nie musimy tutaj używać różnych słów kluczowych. Możemy w języku naturalnym, takim jakim posługujemy się na co dzień, formułować różne zapytania. Dzięki właśnie tej technologii wyniki, które uzyskujemy, mogą być o wiele lepsze, niż gdybyśmy robili to w tradycyjnej formie – powiedział dr Kalisz.

Na rozpoczęcie drugiego dnia obrad Mszy św. dla uczestników zjazdu przewodniczył i homilię wygłosił bp Marek Solarczyk. – Potrzeba nam – jak to mówił papież Franciszek – pewności wiary, że Bóg jest w historii mojego życia. Niech to w nas odnowi tę wrażliwość, ale jednocześnie prowadzi do tego, żeby trwać w darach, które otrzymaliśmy od Stwórcy, abyśmy ich nie zaprzepaścili i nie stali się synami buntu – mówił pasterz Kościoła radomskiego. 

– Niech biblioteki będą zaproszeniem i umocnieniem oraz potwierdzeniem, że to co czynicie, ma sens – powiedział bp Solarczyk, dodając jednocześnie, że dzięki książkom człowiek rozwija się, czerpiąc z mądrości i doświadczenia innych, dzięki czemu, życie wypełnia miłością i mądrością Boga.

Spotkanie Federacji Bibliotek Kościelnych "Fides" przebiega pod hasłem: „Sztuczna inteligencja – nowe możliwości i wyzwania”. W pierwszym dniu obrad było wystąpienie m.in. ks. Daniela Swenda, dyrektora Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Radomiu, i ks. Szczepana Kowalika z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Przygotowano kilka sesji poświęconych sztucznej inteligencji i wykorzystaniu jej w bibliotekach. M.in. Tomasz Kalota z Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu przygotował referat dotyczący przygotowania materiałów źródłowych dla potrzeb sztucznej inteligencji, zaś Iwona Wiśniewska z Centrum Nukat, która jest oddziałem Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, przygotowała wystąpienie na temat wkładu bibliotek Federacji „Fides” w budowę i rozwój projektu Nukat. 

Federacja Bibliotek Kościelnych „Fides” powstała 23 września 1991 roku, a oficjalnie została erygowana przez Konferencję Episkopatu Polski 18 marca 1995 roku, otrzymując statut oraz osobowość prawną kościelną i państwową. Od 1995 roku Federacja wydaje półrocznik „Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych”, a od 2023 roku „Fides. Rocznik Bibliotek Kościelnych”.

W 2009 roku uruchomiono bibliotekę cyfrową pod nazwą Księgozbiór Wirtualny Federacji „Fides”, a od 2011 roku Elektroniczną Bibliografię Nauk Teologicznych, tworzoną we współpracy z Biblioteką Narodową. Od 2014 roku działa w systemie Koha Centralny Katalog Bibliotek „Fides”, obecnie tworzony przez 32 biblioteki, które podjęły również współpracę z katalogiem NUKAT.

Federacja zrzesza obecnie 84 biblioteki członkowskie, w tym większość bibliotek wydziałów teologicznych i wyższych seminariów duchownych w Polsce, diecezjalnych i zakonnych. Jej podstawowym celem jest koordynacja prac nad komputeryzacją tych bibliotek. Od 1995 roku Federacja należy do BETH (Bibliothèques Européennes de Théologie). Delegat Federacji bierze udział w corocznych Zgromadzeniach Generalnych BETH.